خـواص و مـضـرات گیـاه خشـخاش
گیاه خشخاش
خشخاش یا کوکنار در دسته گیاهان دارویی قرار گرفته، گیاه علفی یک ساله ی گل دار از خانواده شقایق یا خشخاش است. گیاه خشخاش دارای گونه های مختلفی ست و تحت هر شرایط محیطی رشد و نمود کرده و نسبت به سرما و گرما مقاوم است.بخش های مختلف خشخاش به ویژه شیره ی خشک شده ی کاسبرگ آن که به تریاک معروف است . خاصیت آرام بخش، ضد درد و ضداسهال داشته . آلکالوئیدهایی که از آن استخراج می شود مصارف دارویی و صنعتی بسیاری داراست از جمله مورفین، تبایین، کدیین، نارسیین، چند آلکالویید مهم دیگر است. گیاه خشخاش بعد از رسیدن میوه آن به صورت کپسول بوده با خراشیدن آن شیرابه سفیدرنگی بدست آمده که با خشک کردن آن یعنی آب آن گرفته شود.ماده قهوه ای رنگ به نام تریاک حاصل می گردد.
 |
 |
تریاک خام پس از پرورده شدن، پاک و تصفیه می گردد که از آن فرآورده ها و داروهای مختلف (چه قانونی، مثل مرفین، کدئین و .. و چه غیرقانونی مثل تریاک یا هروتئین) تهیه می گردد.
خواص گیاه خشخاش
1. در طب سنتی ایران گیاه خشخاش دارای طبیعتی سرد و خشک است.
2. ارزش غذایی خشخاش شامل، چربی، فیبر، سدیم، پتاسیم، کلسیم، منگنز می باشد .گیاه خشخاش دارای بیش از 40 نوع آلکالوئید در خشخاش شناخته و فراوان ترین آنها ؛ مروفین، کدئین، تبایین، باباورین، نارکوتین، و زوسکاپین ،می بوده و از این میان موروفین با 42 درصد کل آلکالوئیدها مهمترین آنها از نظر فراوانی و درمانی می باشد. و از مواد اصلی و موثر در خشخاش ضد دردها هستند از جمله اسید نیکوتینک، لسیتین، لینولئیک، اولئیک اسید می باشد.
3. گیاه خشخاش برای درمان سردرد و آبریزش بینی مفید است.
4. گیاه خشخاش کاهنده اشتها است.
5. گیاه خشخاش کند کننده هاضمه است.
6. گیاه خشخاش میل جنسی را کاهش می دهد.
7. از خواص گیاه خشخاش شل کننده عضو مورد نظر به صورت مالشی بر روی آن بوده است .
8. گیاه خشخاش برای تسکین سرفه و رفع اسهال و هجنین بی خوابی کاربرد فراوانی داشته است.
9. ریشه گیاه خشخاش فشار خون را پایین می آورد و درد کمر تا زانو یا سیاتیک را درمان می کند.
10. ابن سینا فیلسوف و پزشک بزرگ ایرانی در رساله ای تریاک به عنوان قوی ترین داروی مسکن معرفی نموده و برای درمان بیماریهای چشم و اسهال توصیه نموده است.
11. جوشانده پوست رسیده خشخاش برای درمان در دندان و همچنین ورم لثه های دندان هم مفید و موثر است.
12. جوشانده پوست رسیده خشخاش برای قولنج های معده و روده و اسهال موثر است.
13. جوشانده پوست خشک خشخاش که به موقع چیدن خوب رسیده باشد در درمان برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی و همچنین اگر مبتلا به ورم حنجره شدید هستید مفید است.
14. بذر گیاه خشخاش سرفه های خشک و درد سینه را درمان کرده و چاق کننده و مخدر است و بی خوابی یاکم خوابی را درمان می کند و همچنین سوزش مجرای ادرار و اسهال کهنه و کم خونی را درمان می کند و نیروی جنسی را تقویت می کند.
15. از دانه خشخاش دانه های روغنی به دست آمده که این دانه ها در تولید نان، کیک، رولتها و بیسکویتها قابل استفاده می باشد و همچنین به عنوان چاشنی یا ادویه با پنیر محلی، تخم مرغ، سالاد، سس، ادویه کاری، سس برای گوشت و ماهی استفاده می شود.
16. روغن دانه های خشخاش در درمان سرطان به خاطر اسیدهای چرب اشباع نشده موثر است.
17. دانه های خشخاش منبع مواد معدنی مانند ید ، منگنز، روی ، منیزیم، مس، آهن و کلسیم می باشد.
18. دانه های خشخاش یکی از مواد لازم در بسیاری از داروهای خنک کننده است.
19. دانه خشخاش در رفع تشنگی، تب، التهاب، یبوست و التهاب شکم موثر است.
20. برخلاف تصور معمول مردم که از مصرف دانه های خشخاش ابراز نگرانی می کنند ؛ باید گفت اگرچه دانه های نارس این گیاه دارای آلکالوئیدهایی مانند مرفین است و ممکن است اعتیاد آور باشد اما دانه های رسیده آن اعتیاد آور نیست با این حال باید در ذهن داشته باشیم که مقادیر کمی از آلکالوئید موجود می تواند وارد بدن شود بنابراین نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.
21. برگ گیاه خشخاش برای تسکین سرفه، رفع اسهال و بی خوابی استفاده می شود.
نکته: با وجود خواص دارویی بذر، ریشه و برگ خشخاش، شیره آن که تریاک از آن تهیه می شود سمی بوده و برای تهیه داروهایی مانند مرفین، مسکن ها و ... به مقدار بسیار کم و زیر نظر متخصص مصرف باید شود.
مـضـرات گیاه خشخاش و تریاک
1. عوارض کوتاه مدت مواد افیونی مثل تریاک که تا هشت ساعت پس از مصرف باقی می ماند؛ عبارتند از: 1. تغییرات رفتاری یا روانی (ابتدا سرخوشی، نشئگی و سپس بی اعتنایی، کج خلقی، پرخاشگری ، بی قراری یا کندی و اختلال در تشخیص و قضاوت؛ 2. تهوع و استفراغ ؛ 3. کاهش احساس درد؛ 4. احساس گرما، گرگرفتگی و خارش بینی؛ سنگینی دست و پا و رخوت؛ 5. خشکی دهان؛ 6. کاهش فشار خون؛ 7. انقباض مردمک (سوزنی شدن مردمک) ؛ 8. انقباض عضلات صاف حلب و مجاری صفراوی ( در نتیجه احساس درد در پهلو و شکم)؛ 9. افت عملکرد شغلی و اجتماعی.
2. عوارض بلند مدت مواد افیونی مثل تریاک؛
3. اولین و مهمترین عارضه مصرف طولانی مدت تریاک، اعتیاد است.
4. شیره گیاه خشخاش (تریاک) نه تنها نقش مثبتی در کاهش فند افراد دیابتی و جلوگیری از ابتلا به بیماری قلبی ندارد. بلکه باعث بدتر شدن کنترل قند خون افراد دیابتی شده و خطر ابتلا به تنگی عروق کرونر قلب و سکته قلبی و مرگ را نیز به طور قابل توجهی افزایش می دهد.
5..تصور می شود که مواد مخدر (تریاک) می توانند انسان را از لحاظ روان شناختی به آرامش رسانده و احساس خوشی و لذت به فرد بدهند. اما در واقع این حالات که پس از مصرف مواد ایجاد می شوند بسیار زودگذر و سطحی است و مصرف طولانی مدت مواد نه تنها نمی تواند ضامن شادی و آرامش روانی فرد باشد، بلکه به مشکلات عدیده روانشناختی از جمله افسردگی، خلق پایدار، بی قراری و پرخاشگری در افراد نیز منتهی می گردد.
6.استفاده از تریاک برای تسکین درد نوزادان خصوصاً در زمان دندان در آوردن باعث سوء تغذیه، مسمومیت و یا حتی مرگ آنها می شود و همچنین منجر می شود که نوزادان در آینده به کودکان ضعیفی تبدیل شوند که قوای ذهنی کمی داشته و ممکن است قادر به خواندن و نوشتن نباشند.
7. تریاک یک ماده کندکننده بوده و با پایین آوردن تحریکات جنسی، ارگانسیم را در مردان و زنان به تأخیر می اندازد.
8. تریاک با کاهش جریان خون در نواحی خاصی از مغز، اثر تضعیف کننده روی آن دارد. یعنی فعالیت مغز را کند می کند. و باعث کاهش احساس درد در فرد می گردند.
9. از عوارض دیگر که در اثر مصرف تریاک در فرد ایجاد می شود(هرچند تنها محدود به این موارد نمی گردند) عبارتند از؛ 1. کاهش فعالیت روده و یبوست مزمن ؛ 2. خارش و تیره شدن رنگ پوست ، تیرگی لب ها و کهیر ؛ 3. بی اشتهایی و سوء تغذیه و کاهش وزن؛ 4. پایین آمدن سطح سلامت به علت توجهی به وضعیت بهداشتی و مراقبت های فردی؛ 5. کاهش علایق و انگیزه ها ؛ 6. تغییر ساعت خواب و بیداری، بی خوابی هنگام شب و خواب آلودگی و چرت زدن در طول روز؛ 8. مشکلات باروری و مرده زایی در زنان و به هم خوردن دوران قاعدگی آنها، 9. تضعیف دفاع بدن در مقابل بیماری ها و احتمال ابتلا به عفونتهای ویروسی مثل ایدز، هپاتیت، عفونتهای پوستی، آبسه ... در صورت تزریق این مواد؛ 10. بی حسی و عدم تعادل بدنی؛ 11. اسیب های ریوی، کبدی و کلیوی ؛12. ایست تنفسی و مرگ به دنبال مصرف زیاد.
با تشکر از
مقاله خواص دارویی خشخاش مقوی ترین داروی مسکن ـ ملی کالا
سایت آکایران
سایت parsine.com
خشخاش ویکی پدیا. دانشنامه آزاد