خـواص و مـضـرات بـارهنـگ
بـارهنـگ
دانه های بارهنگ موجود در بازار ایران مربوط به گونه دیگری از بارهنگ به نام Major Plantago (یا بارهنگ کبیر) است این گونه بارهنگ دارای برگهای پهن و بزرگ است که روی سطح زمین قرار گرفته اند در پهنک این برگها 3 تا 11 رگبرگ سراسری در طوب برگ به خوبی نمایان است. گلها به صورت سنبله درازی روی محوری که از وسط برگها می روید ظاهر شده که سپس به میوه و دانه هایی که روی همین محور قرار دارند تبدیل می شود. و گونه ی دیگری به نام Media Plantago در ایران وجود دارد ممکن است از دانه آن به عنوان بارهنگ استفاده شود. بارهنگ یا بارهنگ کبیر که به نام لسان الحمل (زبان گوسفند) و بارتنگ هم شناخته می شود.
قسمت مورد استفاده دانه برگ و ریشه است که در طب عوام از آنها نیز استفاده می شود. بارهنگ فواید دارویی و درمانی زیادی برای بدن دارد. بارهنگ تمام اشکال خیسانده عصاره مایع، شربت، آب برگ تازه و پاستیلهای تهیه از آن مصرف می شود.
طبق کتاب «گیاهان دارویی سنتی ایران» مخلوطی از دانه های بارهنگ، قدومه، تخم مرو و دانه به به نام چهار تخمه تهیه می شود که در طب عوام، به عنوان نرم کننده سینه و برطرف کننده سرفه و خارش های گلو مصرف می شود.
خـواص بـارهنـگ
1. در طب سنتی ایران بارهنگ دارای طبیعتی سرد و خشک می باشد.
2. بارهنگ سرشار از مواد معدنی از جمله، کلسیم، آهن، پتاسیم،روی و ویتامین های A و C می باشید همچنین دارای ترکیبات موسیلاژ ایریدوئید گلوکزید از جمله آکوبین (رینانتین) میزان حدود 6/5 درصد دست کم 4 پلی ساکارید ، تانن ها ، کومارین از جمله آسکولتین،فلاونوئید از جمله آپی ژنین ، اسید سیلی سیک به میزان 1% می باشد.
3. بارهنگ دارای خواص ضدالتهابی قوی بوده و با پاکسازی صورت به درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند.
4. بارهنگ دارای خواص ضد التهابی و خنک کننده است و برای درمان مشکلات تنفسی ، سرفه های خشک، گلودرد و سرماخوردگی مناسب می باشد و همچنین چای برگ بارهنگ برای پیشگیری و درمان آسم، سینوزیت و برونشیت مفید است.
5. بارهنگ یک منبع غنی از نشاسته است که انرژی کافی برای زنان باردار را فراهم می کند.
6. بارهنگ سرشار از فیبر است که باعث تسریع حرکات روده و به درمان یبوست در دوران بارداری کمک می کند.
7. بارهنگ به سلامت دستگاه گوارش کمک می کند و به عنوان یک درمان خانگی برای عفونت معده و معده درد و کولیت استفاده می شود.
8. اسید اولانیولیک موجود در بارهنگ دارای خواص ضد ویروسی قوی بوده که کبد را در برابر ابتلا به هپاتیت محافظت می کند.
9. بارهنگ به بهبود عملکرد کبد کمک می کند و در درمان کبد چرب و سم زدایی کبد موثر است.
10. بارهنگ مقادیر زیادی رطوبت و آهن دارد که می تواند به درمان اسهال کمک می کند.
11. خواص ضدالتهابی بارهنگ به درمان هموروئید (بواسیر) و خونریزی ناشی از آن مفید است.
12. بارهنگ باعث کاهش اشتها و به کاهش وزن و لاغری کمک می کند.
13. بارهنگ به درمان بیماری های مثانه و مجاری ادراری کمک می کند.
14. بارهنگ با خواص ضد التهابی می تواند در بهبود دردهای آرتروزو رماتیسم موثر باشد.
15. بارهنگ درمان کننده فراموشی است و ضعف ذهنی را از بین می برد.
16. بارهنگ از انسداد عروق جلوگیری می کند و به گردش خون کمک میکند و از بروز دردهای قلبی پیشگیری می کند.
17. بارهنگ بدن را خنک کرده و با ایجاد تعریق، تب را پایین می آورد.
18. بارهنگ سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
19. بارهنگ عفونت بدن را از بین می برد و ضد سرطان است.
20. بارهنگ تومور را بهبود می بخشد.
21. بارهنگ برای مادران شیرده به عنوان یک محرک شیرافزا عمل می کند.
22. بارهنگ عضله رحم را تقویت می کند.
23. بارهنگ اسید اوریک را از طریق ادرار دفع می کند.
24. بارهنگ تعریق آور است.
25. بارهنگ کرم های انگلی را می کشد.
26. بارهنگ برای رفع کننده گرفتگی صدا و به طور کلی برای بهبود انواع سرفه ها به خصوص سیاه سرفه موثر است.
27. بارهنگ نازایی و ناباروری را درمان می کند و در گذشته برای افزایش توان باروری و تولید مثل از این گیاه کمک می گرفتند.
28. مصرف این گیاه باعث مشکی شدن موهای سفید می شود.
29. بارهنگ بافتهای با منقبض می کند.
30. بارهنگ مدر است. آب اضافی را از بین می برد.
31. بارهنگ خلط را نرم می کند و به دفع آن کمک می کند.
32. بارهنگ بعنوان یک مرهم ، عفونتهای زخم را بیرون می کشد.
33. برگ بارهنگ به عنوان یک ضد التهاب و مسکن به درمان زخم . سوختگی ها و گزیدگی حشرات کمک می کند.
هشدار:
* در هنگام مصرف بارهنگ ،باید مایعات به مقدار زیاد نوشید تاموسیلاژ روی سطح دانه ها، بخوبی بتوانند آب جذب کنند و متورم شوند و از متراکم شدن در معده و روده جلوگیری کنند.
* مقدار خوراک تخم بارهنگ در هر وعده، حداکثر تا 12 گرم است.
مـضـرات بـارهنـگ
1. بارهنگ اگرچه در دسته گیاهان دارویی بی ضرر قرار گرفته است، اما بنا به احتیاط عصاره آن برای طحال ، مضر است و پخته شده ریشه و برگ آن نیز برای ریه مضر است.
2. در دوران بارداری بهتر است از دانه بارهنگ استفاده نکنید زیرا روغن آن باعث تحریک رحم شده و ممکن است باعث سقط جنین شود. همچنین پیش از مصرف هر گونه خوراکی در دوران بارداری حتما با پزشک خود نیز مشورت کنید.
3. روغن این دانه ممکن است در برخی از افراد باعث آلرژی، التهاب و درماتیت شود.
4. زیاده روی در مصرف بارهنگ می تواند باعث کاهش فشار خون و اسهال شود.
5. مصرف بارهنگ در زمان بارداری و شیردهی توصیه نمی شود زیرا که روغن دانه که شباهتی به روغن خردل دارد باعث تحریک رحم شده و با حالت مسهلی که ایجاد می کند ممکن است مشکل ساز شود.