خـواص و مـضـرات گـزانـگبیـن
گـزانـگبیـن
گزانگبین درختی است با ارتفاع 6 تا 10 متر و قطر آن به 30 سانتیمتر می رسد. این درخت دارای انشعابات زیادی؛ چوب سخت و برگهای کوچک، صاف به رنگ غباری سفید می باشد. انگبین گون از نظر شیمیایی نوع مان (نوعی ماده خوراکی سفید رنگ و عسل مانند که مستقیماً به وسیله حشره و یا به کمک حشره پسیل بر روی گیاه تولید می شود) است که بر روی گیاه گون یا خارانگبین تولید می شود. با شروع فصل پاییز هر سال میلیونها پشه گز درفضای گلستان کوه خوانسار در اطراف گیاه گون (گز) جمع می شوند و پس از ساختن گزانگبین و تخمگذاری از بین می روند.
گزانگبین در منابع مختلف تحت عناوین گزخوانسار، انگبین گون، ترنجبین اصفهان و شهد پارسی نام برده شده است.
بیشترین مصرف انگبین گون از گذشته تاکنون، در تولید گز معروف اصفهان بوده است. این ماده ضمن اینکه خواص متضاد چسبندگی و شکنندگی خود را به گز می بخشد باعث حفظ رطوبت گز و در نتیجه نرم و تازه ماندن آن برای مدت چندین هفته می شود.
برای استفاده دارویی از گزانگبین از شهد آن استفاده می شود. فروکتوز موجود در مان گون دارای خاصیت دارویی ویژه ای است که باعث شده در طب مورد توجه قرار گیرد. فروکتوز یا قند میوه، قند ساده ایست که به مراتب شیرین تر ازساکاروز بوده و بطئی تر و کندتر از قندهای دیگر جذب می گردد. انگبین با داشتن حدود 40درصد فروکتوز همانند عسل یکی از منابع غنی این قند کمیاب است. از فروکتوز آن برای کمک به اسپرم سازی انسان و نیز در افراد مبتلا به دیابت استفاده نمود.
خـواص گـزانـگبیـن
1. در طب سنتی ایران ریشه و پوست گزانگبین سرد و خشک است و شهد آن گرم و خشک است.
2. گزانگبین دارای املاح ضروری مورد نیاز بدن انسان مانند کلسیم، منیزیم و انواع ویتامین هاست. همچنین این ماده دارای 40 تا 50 درصد قند فروکتوز ، در حدود 20 درصد لوولوز، حدود 40درصد تانیک اسید و حدود 20 درصد دکستروز می باشد.
3. در استعمال داخلی برای بند آوردن اسهال و اسهال خونی آن به عنوان ملین و مسهل و برای نرم کردن سینه و به عنوان پاک کننده و تمیز کننده استفاده می شود.
4. ورم طحال و گرفتگی ها و انسداد مجاری طحال را بهبود می بخشد.
5. استفاده گزانگبین با سرکه برای یرقان که ناشی از ضعف کیسه صفرا باشد، مفید است.
6. گزانگبین ماده ای ملین است و مصرف این گیاه از یبوست و بواسیر جلوگیری می کند و بهترین ملین برای افراد کودکان و افراد سالخورده محسوب می شود.
7. گزانگبین تسکین دهنده است که می تواند در درمان ناراحتی های نفسی را از جمله دردسینه و التهاب ریه، درمان سرفه، خشونت سینه و تنگی نفس موثر وافع شود.
8. گزانگبین صاف کننده صدا است.
9. گزانگبین در تقویت دستگاه گوارش و هضم و جذب مواد غذایی در بدن کمک می کند.
10. گزانگبین باعث تقویت اعصاب، تقویت قوای جسمانی و تقویت قوای جنسی می شود.
11. گزانگبین تقویت کننده کبد، معده و روده شده و به عنوان یک ضد عفونی کننده دستگاه گوارش محسوب می شود.
12. انگبین دارای ویتامین های D و کلسیم است که از بروز نرمی استخوان و پوکی استخوان جلوگیری می کند.
13. جهت زخم اثنی عشر و روده می تواند از گزانگبین استفاده کنید.
14. گزانگبین ضد نفخ است.
15.شما می توانید به جای شکر و قند مصنوعی از انگبین ها استفاده کنید و به کودکان خود به جای شربت قند، انگبین بدهید تا استخوان بندی آنها محکم شود.
مـضـرات گـزانـگبیـن
در حال حاضر مضراتي براي مصرف آن شناخته نشده و منع دارويي ندارد. فقط باید در مصرف و تشخیص آن دقت کنید.